De NBM-bus in Wageningen

W.J.P. Steenbergen
 

In de 30-er jaren van de 20e eeuw ging het financieel slechter bij de Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij (NBM) omdat de concurrentie van ‘wilde’ busondernemingen groter werd. Voor tramlijnen was een vergunning (concessie) vereist, voor buslijnen was dat niet nodig. Veel buslijnen ‘roomden’ de passagiers van een tramlijn af. In 1935 opende de NBM bij wijze van proef een eigen busdienst tussen Wageningen en Arnhem. Uiteindelijk zag men bij de NBM maar één oplossing: de tramdienst te staken, te beginnen met het baanvak Rhenen – Arnhem. 

NBM tram Wageningen-Arnhem, halte Wageningse berg.

Op 31 januari 1937 reed de NBM-tram voor het laatst door Wageningen. Hiervoor in de plaats kwam de NBM-bus. Het busstation kwam achter Hotel De Wereld, samen met de WEBO. 

NBM busstation aan de Grintweg omstreeks 1950

In 1942 werd de WEBO overgenomen en daarmee ook het busstation van de WEBO. 
De autobussen werden in de loop der jaren groter en het werd al gauw een onhoudbare verkeerssituatie in de Grintweg (Bevrijdingsstraat) 

NBM busstation aan de Grintweg omstreeks 1960

Zoals bij het onderwerp ‘Tram  Wageningen- Ede’  te lezen is, werd de (goederen)tramlijn vanaf Ede in Wageningen ingekort tot achter de Mouterij. Het laatste stuk  tot de Stadsbrink werd opgebroken. Het stationsgebouw bleef nog  staan tot 1959, maar werd toen afgebroken. Hierna kon de Lawickse Allee via de nieuw aangelegde Stadsbrink doorgetrokken worden naar de nieuwe Ritzema Bosweg. In 1962 werd op de Stadsbrink een nieuw busstation geopend. Het was een ruim terrein, veel groter dan thans. Het stationsgebouw was een ontwerp van de bekende architect S. van Ravensteyn.  

Stadsbrink busstation

In 1949 werd de tramlijn van Rhenen naar Zeist en verder naar Amersfoort opgeheven en vervangen door de bus. De tramremise in Rhenen werd toen busgarage.
In 1952 werd de naam van de NBM aangepast in Nederlandsche Buurtvervoer Maatschappij. In de decennia daarna kwamen mede door diverse fusies andere namen: Centraal Nederland (CN), Midnet en thans Connexxion.
Ook andere busmaatschappijen kwam bij het Wageningse busstation, onder meer de GTW en de BSM uit de Betuwe (via het Lexkesveer). Deze twee lijnen zijn , althans voor Wageningen, alweer verleden tijd.
Het stationsgebouw uit 1962 is in 1990 gesloopt. Het terrein van het bussation werd geleidelijk aan verkleind en bebouwd met hogere gebouwen.       

Bronnen:
Bosman, F. De eeuw van de NBM, Centraal Nederland, 1993
Steenbergen, W.J.P., Wielen naar Wageningen, Pirola, 1990
Steenmeijer, A., Trams langs de Utrechtse Heuvelrug; Pirola, 1983                

 Terug naar verhalen