Lezing op maandag 20 september 2010 in de Vredehorst, Tarthorst 1, Wageningen om 20.00 uur.
Daan Viergever en Ed Jansen.
De strijd in de Betuwe in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog
Wat gebeurde er aan de overkant?
Op maandag 20 september zullen Daan Viergever uit Zetten en Ed Jansen uit Hemmen een presentatie verzorgen over dit stuk Betuwse oorlogsgeschiedenis. Daarbij zal Ed Janssen de beeldpresentatie voor zijn rekening nemen en Daan Viergever het gesproken woord.
Nadat in september 1944 Operatie Market Garden niet het verwachte eindresultaat opleverde en de laatste Britse Airbornes uit hun Oosterbeekse perimeter werden teruggetrokken, werd de Neder Rijn de grenslijn tussen het nog bezette noorden en het door de geallieerden bevrijde deel van de Betuwe, in het oosten begrensd door de lijn Driel-Elst-Bemmel-Haalderen, in het westen door de lijn Dodewaard-Opheusden.
Voor het Duitse opperbevel was de aanwezigheid van dit geallieerde bruggenhoofd en niet te vergeten het verlies van de bruggen in Nijmegen, een reden om een aantal aanvallen te doen op deze geallieerde posities. Daarmee werd het betreffende deel van de Betuwe frontgebied en strijdtoneel. De sector lag voortdurend onder granaatvuur vanaf de Veluwezoom, terwijl de geallieerde artillerie zich ook niet onbetuigd liet met tegenvuur. Rond onder andere Randwijk en Opheusden werd slag geleverd door Engelse en Amerikaanse infanterie om de Duitse aanvallen tot staan te brengen. De nog aanwezige burgerbevolking zocht aanvankelijk een goed heenkomen in de iets veiligere dorpen als Zetten, Andelst en Herveld. ’s Nachts werd in kelders geslapen.
Evacuaties werden later in gang gezet naar Noord-Brabant en België. Begin december bliezen de Duitsers de Rijndijk tussen Driel en Elden op. waardoor de Betuwe onder water kwam te staan.
Toen rond de jaarwisseling het waterpeil zakte, laaiden de gevechten weer op. Nu met name rond Hemmen en Zetten. Begin februari steeg het Rijnpijl weer en liep de streek opnieuw onder water.
Voorjaar 1945 vonden in de maand april de laatste gevechten plaats.
Op 5 mei werd in Wageningen de Duitse capitulatie beklonken. Toen de bevolking eind mei, begin juni in de Betuwe terugkeerde, trof men een desolate, verwoeste en soms bijna onherkenbare leefomgeving aan.
Meer informatie over de lezingen van de historische vereniging Oud-Wageningen.