Het Roode Dorp en de V1, een reconstructie van de rampavond
Over de oorzaak van de ramp in het Roode Dorp op vrijdag 26 maart 1943 lopen de meningen sterk uiteen. Sommigen zijn ervan overtuigd dat de Duitsers een ‘proef-V1’ op de Beekstraat lieten neerkomen. Misschien wel bewust, om de uitwerking van dat wapen op een bewoond gebied proefondervindelijk vast te stellen. Anderen bestrijden dit. Zij zijn van mening dat een V1 in maart 1943 nog niet operationeel inzetbaar was. Ook binnen de Historische Vereniging Oud-Wageningen zijn de meningen verdeeld. In feite is het een patstelling omdat een feitenonderzoek naar deze ramp nooit had plaatsgevonden.
Om uit deze impasse te geraken, heeft de eindredacteur van ons verenigingsblad, Gerard Olinga, een diepgravend onderzoek verricht naar deze mysterieuze ramp tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarbij 27 mensen om het leven kwamen.
Zijn op feiten en omstandigheden berustend onderzoek staat beschreven in zijn boek: ‘Het Roode Dorp en de V1, een reconstructie van de rampavond’, dat op 19 april 2012 uitkomt.
Olinga realiseerde zich dat de waarheid, na zoveel jaren, nog moeilijk te achterhalen zou zijn. Als oud-rechercheur heeft hij de oorzaak van de ramp onderzocht, zoals hij vroeger levensdelicten onderzocht. Als een rode draad loopt zijn onderzoekmethode door het verhaal heen, die hij de methode van de ‘zeven gouden W’s’ noemt. Hij stelde zich allereerst de volgende zeven onderzoeksvragen: wat is er gebeurd, wanneer is het gebeurd, waar is het gebeurd, wie waren de slachtoffers, waarmee is het gebeurd, op welke wijze is het gebeurd en waarom is het gebeurd.
O.a. middels gesprekken met getuigen, het leggen van contacten met deskundigen, het bestuderen van brondocumenten uit archieven in Nederland, Duitsland en Engeland en door zich niet alleen te focussen op de gebeurtenissen in Wageningen, verzamelde hij gedurende zijn ruim één jaar durend onderzoek veel feitenmateriaal. Daardoor kon hij uiteindelijk tot de slotvraag komen: ‘En wie was daarvoor verantwoordelijk?’
Voor het antwoord op die vraag, onderzocht hij de drie enige denkbare scenario’s:
* een al dan niet met opzet gelanceerde V1;
* een afgeworpen vliegtuigbom vanuit een Duitse bommenwerper;
* een afgeworpen vliegtuigbom vanuit een geallieerde bommenwerper.
In zijn boek neemt hij de lezer gedetailleerd mee naar wat hij heeft onderzocht en hoe hij dit heeft gedaan. Daaruit wordt niet alleen duidelijk dat de uitwerking van een geëxplodeerde V1 vergelijkbaar is met die van een geëxplodeerde Duitse of Engelse luchtmijn van 2000 kg. of 4000 lbs., maar ook of deze drie wapens op 26 maart 1943 voor Wageningen wel of geen sluitend alibi hadden.
Een tweede rode draad die door het boek loopt, vormt de waarnemingen van diverse getuigen in Renkum en in Wageningen. Mede door die waarnemingen konden de laatste minuten, die aan de ramp in het Roode Dop vooraf gingen, nauwgezet worden gereconstrueerd.
Olinga is erin geslaagd om tot een uitspraak te komen. Een duidelijke uitspraak die veel misverstanden uit de weg ruimt.
Wageningen mag zich gelukkig prijzen met dit historisch gezien, uitstekend resultaat.
De Historische Vereniging Oud-Wageningen is er trots op dat zij heeft mogen bijdragen aan het publiek maken van dit belangrijke onderzoek.
P. Woldendorp
Voorzitter Historische Vereniging Oud-Wageningen
Olinga, G., Het Roode Dorp en de V1. Een reconstructie van de rampavond. Historische Vereniging Oud-Wageningen. Historische Reeks No. 12 (Wageningen 2012), 208 blz. ill. lit. tabb.; ISBN 978-94-6190-826-1.
De verkoopprijs is € 17.50.